Ngày 27/ 7/2011 Thủ tướng Chính phủ Ban hành quyết định số 1268/QĐ-TTg công nhận ngày 11 tháng 4 hàng năm là Ngày Hợp tác xã Việt Nam. Đây là văn bản pháp lý khẳng định vị trí, vai trò của tổ chức kinh tế hợp tác, hợp tác xã (HTX) trong nền kinh tế nhiều thành phần định hướng xã hội chủ nghĩa; đồng thời tôn vinh, động viên khuyến khích cán bộ, viên chức và thành viên HTX thi đua công tác, lao động sản xuất vì sự phát triển kinh tế tập thể, kinh tế hợp tác góp phần to lớn vào sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.
Kỷ niệm Ngày Hợp tác xã Việt Nam ( 27/7/2011 - 27/7/2018), chúng ta cùng đẩy mạnh học tập, thấm nhuần và làm theo tư tưởng Chủ tịch Hồ Chí Minh trong đó có tư tưởng của Người về kinh tế hợp tác, HTX. Chủ tịch Hồ Chí Minh là người đầu tiên đưa tư tưởng Hợp tác xã vào Việt Nam. Trong khi đang còn bôn ba tìm đường cứu nước, Người đã quan tâm đến tổ chức kinh tế hợp tác, HTX. Trong cuốn " Đường cách mệnh", viết năm 1927, sau khi phân tích những lợi ích của HTX, Người đã nhấn mạnh: Tục ngữ Việt Nam có câu" Nhóm lại thành giàu, chia nhau thành khó" và "một cây làm chẳng lên non, ba cây chụm lại thành hòn núi cao" lý luận HTX đều nằm trong điều ấy. Người còn nới về tính chất HTX là tổ chức kinh tế - xã hôi; cách tổ chức HTX phải dựa trên nguyên tắc tự nguyên, dân chủ, cùng có lợi và đi từ thấp đến cao.
Ngay sau Cách mạng tháng 8 thành công năm 1945, ngày 11 tháng 4 năm 1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã có thư kêu gọi điền chủ, nông gia Việt Nam tham gia HTX nông nghiệp. Trong thư Bác Hồ đã viết: "Việt Nam là một nước sống về nông nghiệp, nền kinh tế lấy canh nông làm gốc... nông dân giàu thì nước ta giàu, nông nghiệp ta thịnh thì nước ta thịnh"; ... "Hợp tác xã là hợp vốn, hợp sức với nhau. Vốn nhiều, sức nhiều, thì khó nhọc ít mà lợi ích nhiều". Trong thư Người còn viết: "HTX nông nghiệp là một tổ chức có lợi cho nhà nông. Nó là cách tranh đấu kinh tế có hiệu quả nhất, để giúp vào việc xây dựng Nước nhà. HTX nông nghiệp là một cách làm cho nhà nông đoàn kết, làm cho nhà nông thịnh vượng. HTX nông nghiệp giúp cho nhà nông đạt đến mục đích, đã ích nước lại lợi dân" . Người tha thiết kêu gọi: Hỡi đồng bào điền chủ nông gia, anh em ta ai chẳng mong được đầy đủ, giàu có, ai chẳng mong cho nước thịnh dân cường. Vậy chúng ta hãy mau mau chung vốn góp sức lập nên HTX nông nghiệp ở khắp nơi; từ làng mạc cho đến tỉnh thành đâu đâu cũng phải có HTX.
Sau khi hòa bình lập lại (năm 1954), cách mạng nước ta bước sang giai đoạn mới với hai nhiệm vụ chiến lược: xây dựng Chủ nghĩa xã hội ở Miền Bắc, đấu tranh giải phóng dân tộc ở Miền Nam thực hiện thống nhất nước nhà. Trong xây dựng xã hội chủ nghĩa ở Miền Bắc, Đảng, Nhà nước ta đã quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo phát triển kinh tế HTX, nhất là hợp tác xã trong lĩnh vực nông nghiệp, Do đó trong những năm 1960, 1970 phong trào hợp tác xã phát triển mạnh, hợp thành từ hình thức thấp (tổ hợp tác) đến hình thức cao (HTX, Hợp tác xã hợp nhất) thực sự trở thành phong trào cách mạng của quần chúng sâu rộng trong phát triển kinh tế, góp phần to lớn vào sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc, chi viện đắc lực cho giải phóng miền Nam thống nhất Nước nhà. Tuy nhiên do hoàn cảnh lịch sử, do nhận thức về kinh tế hợp tác, HTX, chúng ta chưa ban hành được cơ chế, chính sách phù hợp với quy luật khách quan, chưa tôn trọng quy luật giá trị nên phong trào xây dựng hợp tác, kinh tế hợp tác chỉ phát huy được trong một giai đoạn cơ chế tập trung - quan liêu - bao cấp. Bước sang thời kỳ đổi mới từ Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ VI của Đảng, Chúng ta đẩy mạnh phát triển nền kinh tế nhiều thành phần, vận hành theo cơ chế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; thực sự tôn trong quy luật khách quan, quy luật giá trị trong phát triển kinh tế. Vì vậy mô hình hợp tác xã - cơ chế hợp tác xã thời kỳ bao cấp không còn phù hợp nữa, nên kinh tế hợp tác bộc lộ kém hiệu quả, trở nên kìm hãm sức sản xuất.
Thực hiện đường lối đổi mới của Đảng, Nhà nước ta đã ban hành Luật hợp tác xã năm 1996, luật HTX sửa đổi bổ sung năm 2003, luật hợp tác xã sửa đổi bổ năm 2012; trong 16 năm mà có tới 3 lần ban hành và sửa đổi bổ sung Luật HTX, điều đó thể hiện sự nhất quán của Đảng, Nhà nước ta trong việc khẳng định vị trì, vai trò to lớn của kinh tế tập thể - kinh tế hợp tác xã trong nền kinh tế nước ta. Nhìn nhận lại sau 03 lần ban hành Luật HTX, thì chúng ta thấy rằng Luật hợp tác xã năm 2012, mới thể hiện được cơ bản tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về HTX.
Thấm nhuần tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, thực hiện Luật Hợp tác xã năm 2012, thì HTX kiểu mới khác hẳn về chất so với HTX được thành lập trước luật HTX năm 2012. Hiện nay trên địa bàn tỉnh Cao Bằng có 320 HTX đang hoạt động, trong đó có 206 HTX thành lập mới và đăng ký lại theo luật Hợp tác xã năm 2012. Qua theo dõi những hợp tác xã thực hiện theo luật HTX năm 2012 cho thấy: HTX hoạt động ổn định hơn, việc làm người lao động được bảo đảm, hiệu quả sản xuất kinh doanh tốt hơn, thu nhập của thành viên và người lao động có chiều hướng tăng dần. một số HTX bước đầu khẳng định được chỗ đứng trên thương trường như HTX Vận tải số 1, HTX Chế biến gỗ Sông Hiến thành phố Cao Bằng, HTX Trường Thịnh huyện Nguyên Bình....Có thể nói rằng các HTX hoạt động theo đúng luật HTX năm 2012 nếu được tiếp cận thuận lợi các nguồn vốn cho vay; có cơ chế đất đai cho HTX hợp lý, được các ngành các cấp tạo điều kiện thuận lợi..., kết nối được với thị trường khu vực, trong và ngoài nước, thì kinh tế tập thể - kinh tế HTX trên địa bàn tỉnh sẽ phát huy được vị trí, vai trò to lớn của nó, khai thác được tiềm năng thế mạnh của địa phương, giải quyết công ăn việc làm, nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế tỉnh nhà, góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XVIII./.